Nazwy handlowe: Zoloft, Sertraline Aurovitas, Sertraline Krka, Asentra, Asertin, Setaloft, Zotral, Sertagen, Miravil, Stimuloton
Sertralina: antydepresant, który działa powoli, ale skutecznie
Sertralina to kolejny przedstawiciel grupy SSRI. I choć ten lek nie ujawnia swojego pełnego działania tak szybko, jak wielu by sobie życzyło, ma unikalne cechy, które czynią go niezastąpionym w praktyce psychiatrycznej.
Główne działanie sertraliny wiąże się ze zwiększeniem poziomu serotoniny w mózgu. Kiedy ten neuroprzekaźnik dłużej pozostaje w szczelinie synaptycznej i pełni swoją funkcję, człowiek zaczyna czuć się lepiej: zmniejsza się lęk, poprawia nastrój, znikają napady paniki. Ale na tym działanie sertraliny się nie kończy. W odróżnieniu od innych antydepresantów z tej grupy, częściowo blokuje również wychwyt zwrotny dopaminy. Tak, dzieje się to sto razy słabiej niż w przypadku serotoniny, ale mimo to daje jej niewielką przewagę nad innymi SSRI. Dzięki temu sertralina lepiej radzi sobie z depresjami, którym towarzyszy apatia i spadek motywacji.
Jednak warto wiedzieć, że sertralina blokuje również receptory Sigma-1 w jelitach. A to oznacza jedno — skutki uboczne ze strony układu pokarmowego są tutaj nie tylko częste, ale mogą być dość wyraźne. Jeśli zaczniesz przyjmować sertralinę, biegunka, nudności i zgaga mogą stać się częstymi towarzyszami. Ale nie obawiaj się, nie dotyczy to wszystkich. Jeśli masz szczęście i nie odczuwasz skutków ubocznych ze strony jelit, możesz to uznać za łut szczęścia.
Powolny start i złudzenie szybkiej poprawy
Rozpoczynając przyjmowanie sertraliny, nie należy spodziewać się szybkich rezultatów. Tak, są antydepresanty, które wykazują pierwsze oznaki działania już po miesiącu, ale sertralina do nich nie należy. Tutaj trzeba uzbroić się w cierpliwość, ponieważ jej działanie przeciwdepresyjne ujawnia się nie wcześniej niż po trzech miesiącach. Jednak nie oznacza to, że przez pierwsze trzy miesiące nie odczujesz żadnych zmian.
Od samego początku może wystąpić lekkie zmniejszenie lęku. Niektórzy pacjenci twierdzą nawet, że już po kilku tygodniach odczuwają przypływ energii, witalności i poprawę nastroju. Ważne jest jednak zrozumienie, że jest to jedynie efekt przejściowy. Sertralina daje niewielki „bodziec”, ale nie oznacza to jeszcze, że depresja minęła. Po kilku tygodniach działanie pobudzające może osłabnąć, co prowadzi do rozczarowania u pacjenta, który myśli, że lek przestał działać. W rzeczywistości lek jeszcze nie zdążył ujawnić swojego głównego działania.
Kiedy sertralina pomaga?
Często jest przepisywana w depresjach, zwłaszcza jeśli są somatyzowane lub towarzyszy im lęk. Nietypowe depresje, w których występuje zwiększony apetyt, nadmierna senność i wrażliwość na krytykę, również dobrze reagują na leczenie sertraliną. Lek ten jest aktywnie stosowany w przypadku napadów paniki, fobii społecznej i uogólnionego zaburzenia lękowego. Jeśli pacjent ma natrętne myśli lub jest skupiony na powtarzających się czynnościach (jak w przypadku OCD), sertralina może okazać się zbawieniem.
Stosuje się ją również w leczeniu bulimii, ponieważ może zmniejszać kompulsywne objadanie się. Warto jednak zrozumieć, że jest to część kompleksowego leczenia i sama sertralina nie wystarczy.
Skutki uboczne
Najbardziej uciążliwe skutki uboczne sertraliny dotyczą układu pokarmowego. Nudności, zgaga, utrata apetytu, biegunka – wszystko to może pojawić się w pierwszych dniach stosowania. Jest to całkowicie zrozumiałe, ponieważ aż 95% receptorów serotoninowych znajduje się właśnie w jelitach. Gdy poziom serotoniny wzrasta, to właśnie układ pokarmowy reaguje jako pierwszy. Jednak, jak już wspominaliśmy, sertralina ma jeszcze jedną „cechę szczególną” – blokadę receptorów Sigma-1. To dodatkowo nasila działania niepożądane ze strony układu trawiennego. Dlatego jeśli wystąpi biegunka, jest to typowa reakcja na sertralinę i zwykle ustępuje z czasem.
Innym ważnym skutkiem ubocznym jest obniżenie libido i opóźnienie wytrysku. Sertralina rzeczywiście osłabia doznania seksualne: bodźce dotykowe, zapachy — wszystko to jest odbierane słabiej. Ale fantazje mogą pozostać na tym samym poziomie. W efekcie mężczyzna może mieć mechaniczną erekcję, ale nie odczuwać z tego przyjemności.
Wśród innych skutków ubocznych warto wspomnieć o nadmiernym poceniu się. Pacjenci skarżą się, że budzą się w nocy w mokrej pościeli, a dyskomfort ten może trwać do dwóch miesięcy. Jeśli sprawia to poważne trudności, lekarz może przepisać dodatkowe leki zmniejszające potliwość.
Czasami pojawia się drżenie — drobne drżenie rąk lub napięcie całego ciała. Zazwyczaj występuje to przy wysokich dawkach (100 mg i więcej) i trwa 2-3 godziny. Tachykardia również nie jest rzadkością, szczególnie godzinę po przyjęciu leku. Jeśli sprawia dyskomfort, mogą zostać przepisane beta-blokery.
Dawkowanie i schemat przyjmowania
Sertralinę zwykle rozpoczyna się od minimalnej dawki — 25-50 mg na dobę. Jeśli skutki uboczne są silne, zaczyna się od 12,5 mg. Dawkę zwiększa się stopniowo, co 3-4 dni, aby umożliwić organizmowi adaptację. Dawka terapeutyczna wynosi 50-100 mg na dobę, ale jeśli efektu brak, można ją zwiększyć do 200 mg.
Ważne jest jednak to, że każde zwiększenie dawki może tymczasowo nasilić skutki uboczne. Na przykład po zwiększeniu dawki z 50 mg do 100 mg przez miesiąc mogą występować zaostrzenia. Jest to normalne — wystarczy poczekać, aż organizm się przyzwyczai. Jeśli skutki uboczne staną się nie do zniesienia, dawkę można zmniejszyć i spróbować zwiększyć ją ponownie później.
Zespół odstawienia
Podobnie jak w przypadku wszystkich SSRI, nagłe odstawienie sertraliny może powodować zawroty głowy, bóle głowy, dreszcze, ból gardła i ogólne złe samopoczucie. Objawy przypominają stan grypopodobny i mogą być związane z niestabilnością emocjonalną. Aby temu zapobiec, dawkę należy zmniejszać stopniowo. Jeśli jednak objawy się pojawią, można naprzemiennie stosować dni z obniżoną i pierwotną dawką.
Porównanie z innymi SSRI
W porównaniu z escitalopramem i paroksetyną sertralina zajmuje pozycję pośrednią. Jest lepiej tolerowana niż paroksetyna, ale ustępuje escitalopramowi. Pod względem efektu przeciwdepresyjnego może być słabsza niż fluoksetyna czy paroksetyna, ale powoduje mniej problemów ze zwiększeniem poziomu prolaktyny dzięki swojemu wpływowi na układ dopaminowy.
Sertralina w mniejszym stopniu wpływa na enzymy cytochromu P450 niż wiele innych antydepresantów, dzięki czemu dobrze współdziała z różnymi lekami — zarówno psychotropowymi, jak i somatycznymi.
Podsumowanie
Sertralina to nie jest szybkie rozwiązanie, ale przy cierpliwości i odpowiednim podejściu może znacznie poprawić stan pacjenta. Najważniejsze to nie rezygnować z leczenia z powodu przejściowych skutków ubocznych i rozumieć, że ten lek wymaga czasu, aby w pełni ujawnić swoje działanie.
Jeśli chcesz omówić odpowiednie leczenie lub po prostu zrozumieć swoje objawy, umów się na konsultację w centrum Plexus, które znajduje się w Warszawie — przyjmuje u nas psychiatra mówiący po rosyjsku i po polsku, który dobierze rozwiązanie dostosowane do Twoich potrzeb.